Ontsteking mogelijk oorzaak neurodegeneratie

Als oorzaak van dementie worden vaak de amyloïde plaques in de hersenen aangewezen. Dit blijkt echter niet het hele verhaal. Volgens onderzoekers van de Universiteit van Adelaide (AUS) is er ook een belangrijke rol weggelegd voor het aangeboren immuunsysteem.

Onderzoekers hebben een verbindende oorzaak gevonden voor dementie en andere neurodegeneratieve aandoeningen. Ze hebben sterk bewijs in handen dat neurodegeneratie bij al deze aandoeningen veroorzaakt wordt door ‘auto-inflammatie’. Hierbij ontwikkelt het aangeboren immuunsysteem een ontstekingsreactie die niet meer uitgaat, waardoor hersencellen uiteindelijk afsterven.

"Dementie, waaronder de ziekte van Alzheimer, komt steeds vaker voor. Dit geldt ook voor aanverwante neurodegeneratieve aandoeningen. Dit komt omdat mensen steeds langer leven. In Australië verwachten we daarom dat er rond 2050 twee keer zo veel mensen met dementie zijn”, zeggen de onderzoekers. Neurodegeneratieve aandoeningen kunnen momenteel nog niet worden behandeld.

Neurodegeneratieve ziektes lijken op elkaar

Naast alzheimer, worden ook parkinson en de ziekte van Huntington gekenmerkt door neurodegeneratieve processen in de hersenen. De symptomen kunnen aanvankelijk erg verschillen, wat ermee te maken heeft dat bij elke afzonderlijke aandoening andere hersencellen als eerste afsterven. Gedurende het ziekteverloop beginnen de aandoeningen echter steeds meer op elkaar te lijken. Daarom vermoedden de wetenschappers dat er één pathway is die al deze ziektes met elkaar verbindt.

Eerder richtten wetenschappers zich vooral op de rol van eiwitafzettingen, de zogenaamde amyloïde plaques, die bij alzheimerpatiënten in de hersenen worden aangetroffen. Het wordt echter steeds duidelijker dat dit geen volledige verklaring biedt voor het ziektebeeld.

"Het bleek in het laboratorium dat bij de ziekte van Huntington onderdelen van het immuunsysteem geactiveerd raken. Het was opmerkelijk dat andere onderzoekers ongeveer gelijktijdig hetzelfde ontdekten bij andere neurodegeneratieve aandoeningen. Toen we al het bewijs bij elkaar hadden, bleek dat we een sterke zaak hadden dat het allemaal draait om een uit de hand gelopen ontstekingsreactie."

Triggers die het immuunsysteem activeren

Het aangeboren immuunsysteem is de eerste verdedigingslinie die de lichaamseigen cellen beschermt. Ontstekingsreacties kunnen echter uit de hand lopen vanwege verschillende triggers, waaronder genetische mutaties, epigenetische processen, infecties, toxinen en fysieke schade. Aanvankelijk probeert het immuunsysteem het lichaam te beschermen tegen deze triggers, maar een langdurig geactiveerd immuunsysteem houdt zichzelf in stand. De laaggradige ontstekingen veroorzaken op termijn hersenschade.

"Door anders tegen neurodegeneratie aan te kijken, hopen we tot nieuwe behandelmethodes te komen. We moeten nu de signaalmoleculen van het immuunsysteem verder onderzoeken  zodat we goede aangrijpingspunten hebben voor een behandeling waarmee we de aanvang en het beloop van deze vernietigende ziektes kunnen vertragen of zelfs stoppen."

Voorkomen beter dan genezen

Voorkomen is uiteraard beter dan genezen. Met goede voeding en professionele suppletie kunnen diverse triggers vermeden of verzacht worden. U kunt daarbij denken aan het vermijden van ontstekingsbevorderende voedingsmiddelen, zoals koek, gebak en snacks waarin transvetten zitten. Neem daarvoor in de plaats dagelijks een halve handvol noten: dit verlaagt de kans om te sterven aan neurodegeneratieve aandoeningen met 45 procent. 

Lees ook: Halve handvol noten verlaagt sterftekans, transvetten beïnvloeden emotieregulatie en 5 onderzoeken naar epigenetica. 

Bronnen

1. Robert I. Richards, Sarah A. Robertson, Louise V. O\'Keefe, Dani Fornarino, Andrew Scott, Michael Lardelli and Bernhard T. Baune, The Enemy within: Innate Surveillance-Mediated Cell Death, the Common Mechanism of Neurodegenerative Disease. Front. Neurosci., 10 May 2016
2. Van den Brandt P.A., Schouten L.J., Relationship of tree nut, peanut and peanut butter intake with total and cause-specific mortality: a cohort study and meta-analysis, International Journal of Epidemiol. 2015 Jun;44(3):1038-49
3. Megan E Holt, Jerry W Lee, Kelly R Morton, Serena Tonstad, Trans fatty acid intake and emotion regulation, J Health Psychol June 2015 vol. 20 no. 6 785-793